Impact maken we samen
Meer weten of biobased en circulair bouwen? Khymo praat je graag bij: khymo@squarewise.nl
3 lessen over pionieren met stro
Khymo Moestadja (zij/haar)
Aylin Özalp (zij/haar)
Aylin en Khymo werken aan vernieuwende projecten: de stro-inblaascoalitie en de stichting Toekomstgericht Boeren. Bouwers en boeren. Samen vormen ze een lokale biobased keten in Zuid-Holland: van het telen van stro tot het isoleren van huizen. Een regionaal netwerk waarop steeds meer partijen aanhaken.
Wat Aylin en Khymo leerden van twee jaar pionieren? Drie lessen uit het veld.
1. Het valt of staat bij vertrouwen
‘Onze subsidieaanvraag had een enorme ambitie: binnen drie jaar 300 daken per dag isoleren met lokaal geteeld stro,’ vertelt Khymo. De stro-inblaascoalitie bracht partijen uit bouw en landbouw samen, maar er waren weinig uren en veel werk. ‘In het begin wisten we eigenlijk nog niet hóe we dat zouden doen. Veel partijen haakten af. Die ploeterperiode heeft wel een jaar geduurd.’
Maar een klein groepje ging door. ‘Op gegeven moment voelden we: dit gaat lopen, iedereen krijgt hier energie van.’ Inmiddels heeft de groep de eerste huizen geïsoleerd, een inblaasmachine aangeschaft en het eerste opleidingsaanbod uitgerold.
De les: ‘Heel veel vertrouwen hebben dat het goed gaat komen. Open en kwetsbaar zijn over wat nog niet lukt, maar tegelijkertijd er echt in geloven dat het kán.’ Khymo: ‘Eerst gunnen, dan kunnen.’
2. Zorg voor een gedeeld verhaal
Bij Toekomstgericht Boeren werken boeren en ketenpartners werken aan nieuwe teelten en machines voor de bouw. Ook hier speelde vertrouwen een sleutelrol. Toen de eerste oogst (sorghum) mislukte en de administratie meer werk bleek dan verwacht, vroeg Aylin zich af: ‘Waarom dóen we dit eigenlijk?’
Juist die vraag bleek essentieel.
De les: ‘Het verbinden op gezamenlijke waarden hielp om tóch de boel bij elkaar te houden. Leen, een van de boeren, deed een voorinvestering van € 55.000 in een machine, omdat hij geloofde dat het nodig was.’
Inmiddels is de inblaasmachine van de stro-inblaascoalitie ondergebracht onder de stichting Toekomstgericht Boeren. Daarmee zijn boeren en bouwers in Zuid-Holland sterker met elkaar verbonden. Vanuit een gedeelde missie: werken aan een biobased (bouw)economie.
3. Het hoeft niet allemaal in één keer
‘Het bouwen van een nieuwe keten is heel groot. Maar je hoeft niet alles tegelijk,’ zegt Khymo. ‘Inmiddels worden de eerste daken geïsoleerd met lokaal stro. Het verwerken gebeurt nog in Limburg – niet helemaal lokaal, maar dat komt nog.’
De les: ‘We hebben geleerd om te kiezen. Wat doen we deze week? Je moet steeds in- en uitzoomen: niet verzanden in het grote doel, maar concrete stappen zetten. En gewoon beginnen.’
Pionieren is blijven zitten als het ongemakkelijk wordt
‘We stonden een paar keer op het punt dat het kon omvallen. Maar juist op dat moment moet je blijven zitten,’ reflecteert Khymo.
Aylin: ‘Het begint altijd met die eerste gek die zegt: volgens mij is hier iets heel leuks te doen. En als je ziet dat die persoon er zélf ook in investeert, dan denk je: verrek, ik wil mee.’
